Twórcą metody gimnastyki twórczej, zwanej również metodą improwizacji ruchowej czy nowoczesnym tańcem wychowawczym był Rudolf Laban. Powstała ona w opozycji i w akcie protestu wobec ruchu odwzorowywanego, wykonywanego na komendę i polega na ruchu podejmowanym zgodnie z własną inwencją, fantazją i doświadczeniem. Zgodnie z tą koncepcją ćwiczenia gimnastyczne powinny mieć formę zadań otwartych, które zapewniają swobodę i możliwość decydowania o sposobie wykonywania ruchu, a tym samym wyrażania swojej indywidualności.
Podczas zajęć prowadzonych metodą Labana obowiązują zasady:
- każdy ćwiczący wykonuje zadania ruchowe na swój sposób ( bez pokazu),
- zajęcia prowadzone są w luźno ustawionej grupie, a pozycja wyjściowa do ćwiczeń jest dowolna dla każdego dziecka,
- elementem towarzyszącym wykonywaniu zadań ruchowych może być muzyka.
Tematyka zadań ruchowych dotykająca pięciu zasadniczych tematów i przykładowe ćwiczenia w obrębie każdego z nich:
1. Wyczucie (świadomość) własnego ciała.
– Gąsienica – leżenie przodem, dzieci pokazują jak porusza się gąsienica;
– Słoń, wróbel, kot… – naśladowanie ruchem wymienionych zwierząt (pokażcie jak porusza się kot, który próbuje upolować mysz);
– Kwiatek – dzieci pokazują jak rozwija się kwiatek, gdy świeci słońce i jak się zamyka, gdy słońce zachodzi;
– Dotykanie jedną częścią ciała do drugiej, np.: łokieć wita się z piętą, czoło wita się z kolanem, nos wita się z ręką.
2. Wyczucie ciężaru i czasu.
– Piłka – dzieci pokazują jak odbija się ciężka piłka, a jak lekka dmuchana;
– Film – dzieci pokazują jak zachowują się ludzie na filmie, który jest przyśpieszony, a jak na filmie zwolnionym;
– Chwytanie baniek mydlanych, opadających liści lub, piórek.
3. Wyczucie przestrzeni.
– Pułapka – dzieci wyobrażają sobie, że ich buty przykleiły się do podłogi, należy spróbować je 'odkleić’;
– Motylki – dzieci pokazują jak fruwają motylki;
– Rysunki – przy muzyce dzieci rysują w powietrzu dowolne figury, następnie poruszają się po sali wg narysowanego przez siebie projektu.
4. Rozwijanie wyczucia płynności ruchu i ciężaru ciała w przestrzeni i czasie.
– Pszczoły – (przy muzyce) slalom między kwiatkami;
– Wiatr – dzieci pokazują jak porusza się człowiek idący pod wiatr i jak idący z wiatrem;
– Swobodny taniec przy muzyce na pauzę przyjęcie zastygłej pozycji ciała.
Na zdjęciach dzieci z grupy „Biedronki” podczas zajęć z wykorzystaniem elementów metody Rudolfa Labana prowadzonych przez Panią Celinę Wolanin
5. Adaptacja ruchów własnych do ruchów partnera lub grupy.
– Lustro (w parach) – jedno dziecko wykonuje dowolne ruchy, drucie stojące naprzeciw niego powtarza je wiernie(zmiana ról);
– Taniec – dzieci tańczą przy muzyce, na pauzę dowolną częścią swojego ciała starają się dotknąć dziecka stojącego najbliżej.
Przy konstruowaniu toku zajęć obowiązują trzy zasady:
1. Zasada wszechstronności.
2. Zasada naprzemienności wysiłku i rozluźnienia.
3. Zasada stopniowania trudności.
W tej koncepcji wychowania fizycznego dziecko ćwiczy to, na co ma ochotę i na co je stać. Liczy wyłącznie na siebie, ponieważ nikt niczego mu nie narzuca, ale i nikt mu nie pomaga.
Założeniem gimnastyki twórczej Rudolfa Labana jest wiązanie ruchu ze słowem, rytmem i muzyką. Nauczyciel podczas zajęć nawiązuje do pór roku, ważnych wydarzeń, wykorzystuje znane dzieciom piosenki i wierszyki. Różnorodność form ruchowych oraz sposób zajęć stwarza dzieciom możliwość twórczego działania. Sprzyja temu atmosfera towarzysząca zajęciom: swoboda, humor, śmiech. Rudolf Laban duży nacisk kładł nie na efekt, lecz na sposób wykonania, tworzenia przez dziecko ruchu. Dziecko podczas zajęć jest jednocześnie aktorem i autorem.
Opracowała:
Justyna Kucharska